De laatste twee jaren is sprake van een toename van het aantal bedreigingen en intimidaties tegen burgemeesters. De stijging over de periode 2010-2020 is echter niet structureel, aldus I&O Research na onderzoek in opdracht van het WODC.
Niettemin hebben veel burgemeesters door de jaren wel eens te maken gehad met bedreiging of intimidatie. In de meeste gevallen van bedreiging ligt de oorsprong in bijvoorbeeld oplopende emoties, frustratie of verward gedrag. Er is echter ook een aanzienlijk deel waarbij de bedreiging bewust wordt geuit om een bepaald doel te bereiken.
Van bedreiging van burgemeesters wordt in circa een derde van de gevallen aangifte gedaan, aldus het onderzoek. Van intimidatie, dat alleen via andere delicten mogelijk strafbaar is, wordt in een op de negen gevallen aangifte gedaan. In circa een op de negen gevallen van bedreiging die burgemeesters meemaken, komt het tot een veroordeling van de dader(s). Bij intimidatie is dit in circa een op de 25 gevallen.
Weerstand
Uit het onderzoek blijkt dat er een grote verscheidenheid aan factoren is die tot bedreiging of intimidatie kan leiden. De inzet van bestuurlijke bevoegdheden is daar een van. Bedreiging en intimidatie van burgemeesters is in veel opzichten een zeer divers fenomeen. De relatie met de inzet van bestuurlijke bevoegdheden heeft niet het karakter van een wetmatigheid of een-op-een-verband, in de zin dat een bevoegdheid altijd een bepaalde vorm van weerstand oproept. De wijze waarop de bevoegdheden worden ingezet, en diverse persoonlijke en contextuele factoren, bepalen in belangrijke mate of er een risico is op bedreiging en intimidatie.
De stelling in het maatschappelijk debat dat het aantal bedreigingen en intimidaties tegen burgemeesters vanuit de hoek van de georganiseerde criminaliteit is toegenomen, juist omdat burgemeesters meer gebruikmaken van hun bevoegdheden in de strijd tegen die georganiseerde criminaliteit, kan niet worden bevestigd, noch ontkracht. Het is een feit dat steeds meer bevoegdheden worden ingezet door burgemeesters, maar dit heeft vooralsnog niet geleid tot een structurele toename van het aantal bedreigingen en intimidaties van burgemeesters.