Straatcoaches, buurtbarbecues, bewonersplatforms en wijksport. De overheid investeert sinds 2008 tientallen miljoenen in buurtaanpak. De overlast, criminaliteit en verloedering in achterstandswijken neemt daardoor echter nauwelijks af, concludeert socioloog Vasco Lub.
Vasco Lub deed twee jaar wetenschappelijk onderzoek naar het effect van buurtinitiatieven in binnen- en buitenland. Voor het kennisinstituut Movisie analyseerde hij ruim driehonderd studies en toetste hij verschillende leefbaarheidsprojecten, waaruit blijkt dat meer en hechtere contacten tussen buurtbewoners niet perse leiden tot een veiligere en leefbaardere wijk. Andersom is het wel zo dat een veiligere omgeving zorgt voor meer betrokkenheid van buurtbewoners en sociale controle. Ook de inzet van buitengewoon opsporingsambtenaren blijkt effectief. Lub concludeert dat de overheid het initiatief moet houden en de problemen niet moet doorschuiven naar de burger.
Lub richtte zich tijdens zijn onderzoek op vijf thema’s: het stimuleren van bewonerscontacten, burgerinspraak en buurttoezicht, de inzet van straatcoaches, gedragscodeprojecten en sportprojecten in de wijk. Zijn onderzoek en conclusies heeft hij opgetekend in het boek Schoon, heel en werkzaam?. Daarin staat dat de inzet van straatcoaches de veiligheid in de wijk niet aantoonbaar verbetert. Hij vergeleek via beschikbare evaluaties de aangiftecijfers en overlastmeldingen van wijken met straatcoaches met vergelijkbare overlastgebieden en zag dat niet duidelijk naar voren komt dat het werkt. Ook burgerkracht moet volgens Lub worden gerelativeerd. Bewonersplatforms die buurtproblemen moeten aanpakken, geven soms het gevoel van veiligheid, maar echte verbeteringen worden zelden geregistreerd, zegt de onderzoeker. Alleen surveillances door burgerwachten hebben een gunstige invloed op de leefbaarheid van de wijk, zo bewijst buitenlands onderzoek.