In alle gerechtsgebouwen moet structurele toegangscontrole van bezoekers plaatsvinden, ook als daar uitsluitend kantonzaken worden afgehandeld. Dat adviseert de commissie ‘Onderzoek veiligheid en beveiliging’ aan de Raad voor de Rechtspraak. De commissie concludeert verder dat het huidige veiligheidsbeleid, gericht op veilige en toegankelijke gerechten, ‘actueel en adequaat’ is, maar consequentere naleving verdient op alle locaties. De Raad gaat hierover op korte termijn in gesprek met de gerechten.
De Raad voor de Rechtspraak stelde de commissie ‘Onderzoek veiligheid en beveiliging’ in nadat op 4 november 2013 in de rechtbank in Breda een schot was gelost bij de externe opgang naar de publieke tribune. De opdracht van de commissie was om, naast het schietincident in Breda, ook de organisatie en uitwerking van het beveiligingsbeleid in de hele Rechtspraak te onderzoeken.
In haar eindrapport concludeert de commissie dat het veiligheidsbeleid van de gerechten adequaat is, maar consequenter uitgevoerd moet worden. Nederland telt in totaal 38 gerechtsgebouwen. Bij 27 daarvan controleren beveiligers bij de ingang structureel bezoekers om te voorkomen dat deze ongewenste voorwerpen (zoals alcohol en drugs) en wapens binnenbrengen. Zij moeten hun bagage laten controleren en stappen door een scanpoortje.
Momenteel is er bij elf gerechtsgebouwen nog geen structurele toegangscontrole. Het gaat daarbij om voormalige kantongerechten waar alleen relatief kleinere zaken behandeld worden. De achterliggende gedachte is dat deze minder risico opleveren dan andere zaken. Daarnaast gaat het in een aantal gevallen om gebouwen, waarin de benodigde voorzieningen niet eenvoudig kunnen worden gerealiseerd.
De commissie adviseert geen onderscheid te maken tussen kantongerechten en de andere gerechten. Want volgens de commissie kunnen zich ook in kleinere zaken incidenten voordoen. De Raad voor de rechtspraak neemt dat advies over en gaat met de betrokken gerechten in gesprek over de lokaal te treffen maatregelen.
Naar aanleiding van het commissierapport heeft de Raad voor de rechtspraak met instemming van de gerechtsbesturen besloten het huidige veiligheidsbeleid om te gaan zetten in een formele richtlijn voor de gerechten. Via audits zal de Raad de beveiliging van gerechten in de praktijk gaan toetsen.
Ook al is het veiligheidsbeleid volgens de commissie ‘actueel en adequaat’, toch stelt zij dat er altijd een ‘rest-risico’ blijft. Dat laat het schietincident in Breda zien. Het schot viel daar vóór het scanpoortje bij de directe toegang tot de publieke tribune. Daar stonden op dat moment overigens geen beveiligers omdat het niet om een risicozitting ging. Meteen na het incident hebben de vier gerechtsgebouwen met een direct van buiten toegankelijke tribune (Breda, Den Bosch, Maastricht, Middelburg) structurele toegangscontrole ingevoerd .
