In de afgelopen vijf jaar, van 2008 tot en met 2012, vonden in totaal 148 fatale woningbranden plaats. Daarbij hierbij vielen 160 doden. Een derde van de fatale woningbranden in de afgelopen vijf jaar werd veroorzaakt door roken. Opvallend is dat dit percentage in 2012 niet is afgenomen, terwijl in november 2011 de beleidsmaatregel van zelfdovende sigaretten is ingevoerd. Het IFV houdt in 2013 een onderzoek naar de effectiviteit van deze sigaretten.
In 21 procent van de woningen waarin een fatale brand woedde, waren functionerende rookmelders aanwezig. Het merendeel van de slachtoffers van deze branden (82 procent) kwam om het leven door verminderde zelfredzaamheid. De aanwezigheid van rookmelders is dus duidelijk niet afdoende voor woningen waarin verminderd zelfredzame mensen aanwezig zijn. Om inzicht te verkrijgen in de effectiviteit van rookmelders voor het overleven van brand, start het IFV in het najaar van 2013 een onderzoek naar de aanwezigheid en het functioneren van rookmelders bij zowel fatale woningbranden als niet-fatale woningbranden.
Elk jaar treft een relatief groot deel van de fatale woningbranden personen in de leeftijdscategorie van 60 jaar en ouder (47 procent). Gezien de vergrijzing van de Nederlandse bevolking en het gewijzigde overheidsbeleid waardoor ouderen langer zelfstandig blijven wonen, is de verwachting dat het aandeel oudere slachtoffers bij woningbranden zal toenemen. Het IFV is met een verkennend onderzoek gestart naar de factoren die deze leeftijdgroep kwetsbaarder maken voor fatale woningbranden dan jongere mensen.
De problematiek van de effectiviteit van rookmelders bij minder zelfredzamen en de kwetsbaarheid van ouderen bij woningbranden zijn onderwerp van gesprek bij de Nationale Brandpreventieweken, die plaatsvinden in de hele maand oktober.
Het Instituut Fysieke Veiligheid (IFV) onderzoekt al een aantal jaren de oorzaken, omstandigheden en het verloop van niet met opzet veroorzaakte woningbranden met dodelijke slachtoffers: de ‘fatale woningbranden’. Het Nederlands Brandweer Documentatie Centrum (NBDC) en de bij de branden betrokken brandweerkorpsen en teams brandonderzoek (TBO) werken aan het onderzoek mee. Uit het onderzoek blijkt dat er in 2012 26 fatale woningbranden plaatsvonden, waarbij 28 doden vielen.