Meer blauw op straat, hogere straffen, een reorganisatie van het ministerie van Justitie en Veiligheid, privacybescherming versus big data en kunstmatige intelligentie. Op 17 maart 2021 gaat Nederland weer naar de stembus. BEVEILIGING kijkt in drie delen hoe het thema veiligheid is vertegenwoordigd in de verkiezingsprogramma’s van negen vooraanstaande partijen. Vandaag deel 3 over hogere straffen, afpakken crimineel vermogen en innovatie in de rechtspraak.
Het CDA komt met een ‘Deltaplan Ondermijning’ voor een stevige en integrale aanpak van de georganiseerde drugscriminaliteit. Daarin worden partijen van politie en gemeenten tot banken en het bedrijfsleven betrokken in een gezamenlijke, meerjarige aanpak, waarin repressie en preventie centraal staan. Hiervoor wordt structureel 400 miljoen euro gereserveerd. Criminele vermogens en bezittingen worden consequent en ‘zichtbaar’ afgepakt, waarbij de opbrengsten deels worden geïnvesteerd in wijken waar criminelen hun vermogen hebben verdiend of slachtoffers hebben gemaakt.
De ChristenUnie wil terug naar een ministerie van Justitie. De nationale politie komt onder het ministerie van Binnenlandse Zaken, dat gaat over veiligheid en openbare orde. De partij wil hogere straffen voor zware drugscriminaliteit. Om de ‘heldenstatus’ van criminelen te bestrijden, komt er een afpakbeleid.
Door meer capaciteit voor de rechterlijke macht wil D66 overbelasting van de rechtspraak na de fase van opsporing van verdachten tegengaan. De politie-inzet wordt nadrukkelijk gericht op zware geweldsdelicten en grootschalige oplichting. Er komt meer capaciteit voor financiële opsporing bij politie, OM en FIOD. De mogelijkheid tot het creëren van een financiële politie wordt onderzocht, evenals de mogelijkheid voor rechters om crimineel vermogen te confisqueren wanneer veroordeling niet mogelijk is. Opsporing en criminaliteitsbestrijding zijn primair een taak van politie en OM, aldus D66. De laatste jaren zijn gemeenten zich meer met criminaliteitsbestrijding gaan bezighouden. D66 wil deze ontwikkeling afremmen. Het bestuursrecht mag niet worden gezien als alternatief voor het strafrecht.
Forum voor Democratie wil naast maximum- ook minimumstraffen voor bepaalde delicten, zoals vuur- en steekwapenbezit. Rechters mogen afwijken van het minimum, maar moeten dat gemotiveerd uitleggen. Ook wil de partij minder taakstraffen en meer gevangenisstraffen. Zo komen er zwaardere straffen voor gewelds- en zedendelicten en worden recidivisten eerder vastgezet. FvD wil misdragingen in gevangenissen strenger straffen en geen vervroegde vrijlating na tweederde van het uitzitten van de straf. Drie ernstige misdrijven moeten leiden tot levenslange gevangenisstraf. De partij wil (flexibel) cameratoezicht uitbreiden om criminaliteit en overlast te bestrijden en jeugdbendes aanpakken door vroegtijdige signalering, gedragsgerichte aanpak en beter toezicht op en aanpak van jeugdige criminelen en recidivisten.
GroenLinks is voor een harde aanpak van de georganiseerde misdaad die zich bezighoudt met drugscriminaliteit, mensenhandel en gedwongen prostitutie. Politie, OM, belastingdienst, gemeenten en woningbouwcorporaties werken daarvoor samen in een langjarige aanpak. De (financiële) kennis en slagkracht moeten worden vergroot om georganiseerde criminaliteit in het hart te treffen: het oppakken van topcriminelen en het afpakken van crimineel geld.
De PvdA is voorstander van het afpakken van crimineel geld, vastgoed en dure auto’s. Misdaad mag nooit lonen. Er wordt geïnvesteerd in capaciteit en kennis bij agenten en de financiële recherche. Dankzij nieuwe wetgeving kan afgepakt vastgoed een maatschappelijke bestemming krijgen. De PvdA zet in op innovatie in de rechtspraak. Voorbeelden zijn een buurtrechter, de succesvolle spreekuurrechter in Noord-Nederland of de schuldenrechter. Ook mediation kan helpen problemen vroegtijdig op te lossen.
De PVV pleit voor een hardere aanpak van draaideurcriminelen, die nu volgens de partij te vaak wegkomen met hun gedrag en na aanhoudig snel weer op straat staan. De PVV wil een zerotolerancebeleid waarbij criminelen worden opgepakt en langdurig de cel ingaan. Voor zware mishandeling zou een gevangenisstraf van minimaal twintig jaar de eis moeten zijn en bij recidive nog eens dertig jaar. De PVV wil stevige minimumstraffen en hogere maximumstraffen. Van criminelen met een dubbele nationaliteit wordt de Nederlandse nationaliteit ontnomen om hen het land uit te zetten. Het OM wordt verplicht gewelds- en zedenmisdrijven altijd te vervolgen. De partij wil taakstraffen afschaffen en gelooft in de afschrikkende werking van het publiek maken van de identiteit van zeden- en geweldscriminelen met foto en naam via gemeentelijke digitale schandpalen. Daders moeten alle kosten van een misdrijf, vervolging en straf betalen.
Volgens de SP is het voor steeds meer mensen onbetaalbaar geworden hun recht te halen. Door de hoge kosten van een procedure en het uitkleden van de rechtsbijstand. Mensen met veel geld kunnen dure advocaten betalen en gemakkelijk lange procedures voeren. De partij wil deze tweedeling bestrijden, onder meer met Huizen van het recht in buurten waar rechters spreekuur hebben en waar advocaten, mediators en schuldhulpverleners aanwezig zijn. De SP wil boetes waar mogelijk inkomensafhankelijk maken en geld afpakken van veroordeelde criminelen. Politie, OM en FIOD krijgen meer capaciteit om crimineel geld vaker op te sporen.
De VVD wil criminele vermogens afpakken en deze investeren in de opsporing- en strafrechtketen. Daarnaast wordt de bewijslast omgedraaid bij het achterhalen van de herkomst van geld of dure bezittingen en bij witwassen. Dat betekent dat criminelen moeten bewijzen dat geld eerlijk verdiend is. De VVD staat achter een ‘Very Irritating Police’-aanpak voor overlastgevende hangjongeren of asielzoekers. Overlastgevers worden permanent op de huid gezeten en gecontroleerd. De Rotterdamse patseraanpak, waarbij jonge criminelen worden gedwongen dure kleding, horloges en brommers in te leveren, wordt landelijk ingezet. De VVD wil minimumstraffen voor georganiseerde misdaad en een bijzonder regime om in gevangenissen grote drugscriminelen geïsoleerd op te sluiten. De strafmaat voor doodslag wordt verhoogd, evenals voor het bezit van (semi-)automatische wapens. De VVD is voor een woonplaatsverbod voor daders in de buurt van slachtoffers en nabestaanden en wil meer mogelijkheden om in een vertrouwde omgeving aangifte te doen, zoals thuis.