Naar schatting werden in 2019 in Nederland ongeveer vijftigduizend woningen en bedrijfsruimten gebruikt om ondermijnende criminaliteit te faciliteren. Dat is jaarlijks ongeveer 0,5 procent van de woningen en bedrijven. Zo’n 80 procent betreft woningen.
Hoewel de behoefte bestaat om dit beter aan te pakken, ligt de oplossing niet in nieuwe wetgeving. Dat staat in het onderzoek ‘Criminele gebouwen – De faciliterende rol van woningen & bedrijfsruimtes bij ondermijnende criminaliteit in Nederland en vier EU-landen’ door onderzoeksbureau Ateno in opdracht van het WODC.
Interpretatie
Het onderzoek heeft in kaart gebracht op welke wijze vastgoed wordt benut voor ondermijnende activiteiten zoals de productie, handel en opslag van drugs en in welke omvang dit naar schatting gebeurt. De schatting kent vele mitsen en maren en moet dan ook met de nodige voorzichtigheid worden geïnterpreteerd, aldus het WODC. De onderliggende vraag is of particuliere eigenaren en woningcorporaties voldoende wettelijke instrumenten hebben om ervoor te zorgen dat ze hun eigendom niet aan personen met malafide intenties verhuren.
De onderzoekers hebben indicatoren vastgesteld die wijzen op (mogelijk) misbruik van vastgoed. Enerzijds zijn dit preventieve indicatoren, die wijzen op de intentie om woon- en bedrijfsruimtes te verwerven voor ondermijnende criminele activiteiten. Anderzijds zijn het repressieve indicatoren die erop wijzen dat woon- en bedrijfsruimtes al daadwerkelijk worden benut voor ondermijnende criminele activiteiten.
Deze concrete indicatoren kunnen te goeder trouw handelende verhuurders voor het afsluiten van een huurovereenkomst wijzen op een foute huurder. Ook kunnen indicatoren een verhuurder erop wijzen dat de huurder het pand gebruikt voor ondermijnende, criminele activiteiten. Daarnaast rapporteren de onderzoekers indicatoren die kunnen worden benut om het risico op wijkniveau te beoordelen.
Minder naïef
De onderzoekers concluderen dat er in Nederland niet zozeer een tekort is aan wettelijke mogelijkheden om te voorkomen dat een woning of bedrijfsruimte aan iemand met verkeerde intenties wordt verhuurd. Het is volgens hen eerder van belang om als potentiële verhuurder minder naïef te zijn en goed te controleren met welk soort huurder men in zee gaat. Ook wanneer een bestaande huurder wordt verleid of bedreigd om zijn gehuurde woning of gehuurd bedrijfspand ter beschikking te stellen voor ondermijnende criminele activiteiten kan de verhuurder putten uit allerlei mogelijkheden.
De oplossing ligt volgens de onderzoekers daarom niet in nieuwe instrumenten. Het beter benutten van de bestaande mogelijkheden zou voldoende soelaas moeten kunnen bieden.
