De laatste jaren vang ik op dat vaker mensen met een psychiatrische achtergrond agressief zijn in ziekenhuizen. Waar zij voorheen in een GGZ-instelling verbleven en deskundige hulp om zich heen hadden, wonen ze nu vaker op zichzelf, in een gewone straat en in een gewoon huis. Helaas gaat dat niet altijd goed. Op momenten dat ze in de war of depressief zijn, missen ze een praatpaal, acute deskundige hulp en de juiste medicijnen. En dat kan uiteindelijk ontaarden in angstig en agressief gedrag tegen anderen, zoals tegen zorgverleners en beveiligers.
Daar professioneel mee omgaan, kun je leren. Al tijdens de opleiding of later in een training. De Noordwest Ziekenhuisgroep in Noord-Holland is een van de ziekenhuizen die zijn beveiligers zelf opleidt. Beveiliger zijn van een industrieterrein is heel wat anders dan een beveiliger in de zorg en ook de bijbehorende rol van gastheer vraagt specifieke vaardigheden om cliënten op de juiste manier verder te helpen.
Zorgmedewerkers volgen vaak een training in het omgaan met agressie en geweld. Of het behoort in hun mbo- en hbo-opleiding tot de leerstof. Ze leren dan over de soorten agressie en geweld en de oorzaken ervan. Gaat het om manipulatie of om frustratie? Hebben ze met een bepaald ziektebeeld te maken? Door in de praktijk snel een zeker gedrag te kunnen plaatsen, zijn professionals beter in staat om agressie te voorkomen of ervoor te zorgen dat de zaak niet escaleert en mensen beschadigd raken. Ze voelen zich sterker in hun schoenen staan. Mocht het toch tot een serieus incident komen, dan leer je de impact op medewerkers en organisatie zo klein mogelijk houden. VWS heeft het volgen van trainingen een paar jaar tot in begin 2016 gesubsidieerd. Het is een aspect van het veiligheidsbeleid. Kijk voor trainingen, handreikingen en instrumenten op www.veiligezorg.nl of op www.duidelijkoveragressie.nl.
Leer vooral ook van elkaar. Natuurlijk zijn er verschillen in de aanpak van agressie tussen zorginstellingen, maar van een goed praktijkvoorbeeld van de een, is door de ander weer maatwerk te maken. Pas heeft Ambulancezorg Nederland een serie voorbeelden gebundeld. Interessant om daarin te lezen over het intern melden van incidenten, het daarna praten met de dader, preventie en het in contact staan met de burgemeester. Ze staan ook op de website van het project Veiligezorg® dat zich richt op ziekenhuizen. Daarnaast staat op www.duidelijkoveragressie.nl veel over de aanpak in de praktijk na een incident in een zorginstelling.
Het betrekken van de burgemeester bij de veiligheid is trouwens belangrijk. Die is de eerst verantwoordelijke voor de veiligheid in zijn of haar gemeente. Dat benadrukt minister Plasterk (BZK) sinds een aantal maanden in zijn brieven aan burgemeesters. De gemeente moet de regie hebben bij het voorkomen van agressie en geweld tegen mensen met een publieke taak. Het project Veiligezorg ondersteunt ziekenhuizen in het maken van gezamenlijke afspraken met de gemeente. Op dit terrein valt nog veel winst te behalen. Agressie hoort nooit bij je werk! Soms valt agressie wel samen met een ziektebeeld van een cliënt.
Peter Peerdeman
Projectleider Veiligezorg van de Stichting Arbeidsmarkt Ziekenhuizen (StAZ)
Adviseur Sociale Veiligheid bij het CAOP