Particuliere recherchebureaus hebben vorig jaar meer dan voorheen onderzoek gedaan naar fraude of integriteitsschendingen door gemeenteambtenaren. Dat blijkt uit een rondgang van de NOS onder particuliere recherchebureaus. De schade door fraude loopt volgens de bureaus in de tientallen miljoenen euro’s.
Marktleider Hoffmann Bedrijfsrecherche maakt als enige cijfers openbaar. Het bedrijf deed vorig jaar tachtig onderzoeken bij gemeenten, 95 procent was naar gemeenteambtenaren. In 2012 waren dat er zestig, meldt de NOS. Andere bureaus zeggen ook meer onderzoek te doen, maar willen geen cijfers geven.
De fraude- en integriteitsschendingen zijn zeer verschillend. Van een ambtenaar die ingeleverde spullen doorverkoopt in plaats van vernietigt, tot grootschalige fraude met taxatierapporten van onroerend goed. De top vijf bestaat al jaren uit verduistering van eigendommen van de gemeente, declaratiefraude, valsheid in geschrifte, lekken van vertrouwelijke informatie (al dan niet om geld) en corruptie.
De toename van het aantal onderzoeken hoeft volgens onderzoekers niet te betekenen dat fraude onder gemeenteambtenaren vaker voorkomt. “Wie zoekt, zal vinden”, zegt emeritus hoogleraar en onderzoeker van bestuurlijke integriteit Hans van den Heuvel. “Als er meer op gelet wordt, leidt dat ook tot meer onderzoeken. Op zichzelf verschilt dat niet zoveel met fraude binnen bedrijven, zegt hij. Wel is het volgens Van den Heuvel zo dat overheden, dus ook gemeenten, meer onder een vergrootglas liggen dan bedrijven. “Van gemeenten wordt wel een zekere mate van transparantie verwacht. Zij kunnen het minder onder de pet houden.”
Directeur Richard Franken van Hoffmann bedrijfsrecherche durft de boude stelling dat er meer gefraudeerd wordt wel aan. “Er is al jaren aandacht binnen gemeenten voor het onderwerp integriteit. Onze ervaring is, dat als er meer op gelet wordt, een fraudeur zich vaker gedeisd zal houden. Dat zien wij in onze cijfers niet terug. Mijn conclusie is dat er binnen gemeenten meer gefraudeerd wordt dan voorheen.”
Volgens Franken vinden gemeenten dat ze veel doen aan fraudebestrijding en fraudepreventie, maar is dat in werkelijkheid niet zo. “De landelijke overheid probeert na het ontdekken van een bepaalde fraude wel lessen te trekken en nieuwe protocollen te ontwikkelen. Bij gemeenten blijft dat beperkt tot op gemeentelijk niveau. Iedereen vindt zelf het wiel uit. Bovendien valt aan de preventiekant nog heel veel te winnen, bijvoorbeeld door het screenen van personeel.”