De aanpak van georganiseerde criminaliteit leidt tot een toename van arrestaties van een ‘buitencategorie’ van personen die worden verdacht van zware criminaliteit. Nederland krijgt in de toekomst daarom vier justitiële complexen in Lelystad, Schiphol, Vlissingen en Vught waar zware, vluchtgevaarlijke criminelen kunnen worden gedetineerd en berecht.
Verder wordt regelgeving aangepast op de fronten gevangeniswezen, advocatuur en rechtsgang, zoals strengere detentieregimes, beter toezicht op de advocatuur en meer digitale zittingen om gevaarlijke vervoersbewegingen te voorkomen. Dat heeft minister Dekker voor Rechtsbescherming gemeld.
Om netwerkvorming en crimineel handelen tijdens detentie en tijdens de rechtsgang door zware criminelen te voorkomen en risicovolle vervoersbewegingen te beperken, moeten zij op een andere wijze dan reguliere gevangenen worden gedetineerd en berecht. Daarvoor wordt geïnvesteerd in de vier genoemde justitiële complexen.
Schiphol
In 2022 worden in het Justitieel Complex Schiphol extra beveiligde cellen gerealiseerd, zodat gedetineerden met een hoog vlucht- of maatschappelijk risico hier tijdens meerdaagse aaneengesloten rechtszittingen kunnen overnachten. Dit scheelt risicovolle vervoersbewegingen van en naar de penitentiaire inrichtingen.
In Vlissingen komt een nieuw Justitieel Complex dat medio 2028 gereed moet zijn, met een tweede EBI, een hoog beveiligde zittingslocatie en een hoog beveiligde werk- en overnachtingslocatie waar rechters, griffiers, officieren van justitie en advocaten in een beveiligde voorziening kunnen werken en overnachten.
Ter vervanging van de Bunker in Osdorp komt er een hoogbeveiligde zittingslocatie bij PI Lelystad, waar tevens cellen voor tijdelijke overnachting van gedetineerden met een hoog vlucht- of maatschappelijk risico gerealiseerd zouden kunnen worden.
Videovoorziening
In PI Vught komt een kwalitatief hoogwaardige videovoorziening en een beveiligde verhoorkamer. Hierdoor zullen de zwaarste criminelen in de toekomst voor hun rechtszaak niet meer in een auto zitten, maar achter een camera in de gevangenis aan hun terechtzitting deelnemen. Vanaf 2023 wordt het mogelijk zittingen van een rechter-commissaris in Vught te houden, wat verder vervoersbewegingen beperkt. Het gaat om bijvoorbeeld getuigenverhoren of zittingen waarbij moet worden besloten of de voorlopige hechtenis van een gedetineerde wordt verlengd.
Op de kleinschalige afdelingen met Intensief Toezicht (AIT) wordt er strenger toezicht gehouden op gedetineerden dan in reguliere regimes. Ze hebben een eigen dagprogramma waardoor ze geen contact hebben met gedetineerden van andere afdelingen. Naast de AIT’s die in 2020 geopend zijn in Leeuwarden en begin 2021 in Krimpen aan den IJssel, opent medio 2022 de derde AIT in Alphen aan den Rijn. Er wordt gemonitord of daarna verdere uitbreiding van deze afdelingen nodig is.