Gezichtsherkenning en andere real time biometrie in de openbare ruimte moet verboden worden. Dit stelt de European Data Protection Board (EDPB) in een reactie op een wetsvoorstel van de Europese Commissie over artificiële intelligentie (AI).
De EDPB wil daarnaast een verbod op AI-systemen die mensen indelen op basis van bijvoorbeeld etniciteit, geslacht of seksuele voorkeur. De EDPB bestaat uit de privacytoezichthouders van alle EU-landen. Samen met de Europese toezichthouder European Data Protection Supervisor (EDPS) hebben zij gereageerd op het wetsvoorstel.
De EDPB en de EDPS vinden dat de risico’s van gezichtsherkenning te groot zijn om deze techniek toe te staan in de openbare ruimte. Dit geldt ook voor vergelijkbare technieken, zoals stemherkenning en bewegingsherkenning. Het huidige wetsvoorstel maakt het mogelijk dat overheden dit soort technieken mogen inzetten om bijvoorbeeld criminaliteit te voorkomen en bestrijden.
Surveillancemaatschappij
“Een camera met gezichtsherkenning ziet niet alleen wat je doet, maar identificeert jou meteen ook. Die ziet meteen wie je bent”, zegt Aleid Wolfsen, voorzitter van de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) en vicevoorzitter van de EDPB. “Elke camera met gezichtsherkenning die we ophangen op straat, in het park, de trein of de bus, is een stap dichter bij een surveillancemaatschappij. Een maatschappij waarin je nooit meer ongedwongen over straat loopt. Waarin je niet kunt ontsnappen aan de priemende ogen van systemen die jou in de gaten houden en jou herkennen, dus jou de hele dag kunnen volgen. Je stapt de deur uit en weet: ik word constant in de gaten gehouden. Dat is beklemmend, zorgt dat mensen zich minder vrij voelen om zichzelf te zijn.”
Wolfsen: “De beheerder van die systemen kan mij geautomatiseerd volgen: die kan precies zien wanneer ik de deur uit ga, waar ik mijn boodschappen doe, wanneer ik een afspraak bij de dokter heb, welke vrienden ik bezoek en waar ik uit eten ga. Willen we dat? Is de mogelijke hulp die deze systemen kunnen bieden bij het voorkomen en bestrijden van criminaliteit het waard de vrijheid van iedereen op te geven? Nee. We leven in een vrije, open samenleving. Dat is een groot goed, dat moeten we beschermen.”
Daarnaast pleiten de EDPB en de EDPS voor een verbod op AI-systemen die mensen indelen in groepen op basis van etniciteit, geslacht, seksualiteit of politieke voorkeur. Omdat dit discriminatie in de hand werkt.
Emotieherkenning
De EDPB en de EDPS doen nog een derde oproep: ze pleiten ook voor een verbod op AI die emoties herkent. Aan emotieherkenning kunnen grote risico’s zitten voor de vrijheid van burgers. Denk aan werkgevers die werknemers een slechte beoordeling geven als zij te vaak ‘boos’ kijken terwijl ze achter hun computer zitten, werknemers die moeten glimlachen om toegang tot de werkplek te krijgen, of politie die uit voorzorg mensen staande houdt die volgens het systeem ‘boos’ of ‘ontevreden’ zijn terwijl zij op straat lopen.
De toezichthouders doen deze oproepen als reactie op het wetsvoorstel over AI van de Europese Commissie. Dit voorstel gaat over veel verschillende systemen, maar legt vooral extra regels op voor systemen met een hoog risico voor burgers. Zoals algoritmes die gaan over toeslagen of uitkeringen van de overheid voor burgers.