In 2013 zijn 52 personen om het leven gekomen door brand in een gebouw. Dat blijkt uit tellingen van de Brandweeracademie van het Instituut Fysieke Veiligheid (IFV). Van dit aantal kwamen 45 personen om in een woning en zeven personen in een loods, bedrijfspand of windmolen. Het aantal doden door brand wijkt niet af van het gemiddelde aantal doden door brand in gebouwen over de periode 2001-2012 (52), maar het is wel een sterke stijging in vergelijking met de periode 2009-2012 (43).
“De afgelopen vier jaar hebben wij een daling gezien van het aantal doden. Deze trend heeft zich helaas niet voortgezet”, stelt lector Brandpreventie René Hagen van de Brandweeracademie. “Wat uit deze cijfers opvalt, is dat er veel personen om het leven komen bij het koken (vlam in de pan) en als gevolg van haperende elektrische apparatuur zoals frituurpannen. Wij gaan deze cijfers de komende maanden onderzoeken en de resultaten hiervan in het voorjaar van 2014 presenteren in het onderzoek ‘Fatale woningbranden 2013’.”
Het relatief hoge aantal ouderen onder de slachtoffers (dertien) blijft een zorg. Hagen: “Omdat de levensverwachting en vergrijzing verder toenemen en het kabinetsbeleid ervoor zorgt dat mensen steeds langer thuis blijven wonen, is de verwachting dat het aantal branddoden de komende jaren stijgt. Vergeetachtigheid, het niet weten wat te doen bij brand en het niet meer zelfstandig kunnen vluchten kunnen belangrijke oorzaken zijn die wij verder gaan onderzoeken. Wij hebben berekend dat door de vergrijzing het aantal branddoden tot 2030 toeneemt met 13 procent en onder 65-plussers met 60 procent. Door het kabinetsbeleid om ouderen langer zelfstandig te laten wonen is onze inschatting dat de toename tot 2030 zelfs 19 procent respectievelijk 80 procent wordt.” Hagen geeft in dat verband voorbeelden van innovaties, zoals de recent ontwikkelde waterleidingsprinkler en de mobiele sprinkler die in Engeland al gebruikt wordt bij kwetsbare doelgroepen zoals ouderen.
In Europa verwacht Hagen een jaarlijkse afname van duizend tot 1500 doden bij brand als iedereen brandveilig meubilair zou hebben. Op Nederlandse schaal zou dit jaarlijks elf doden bij brand kunnen voorkomen, evenals 125 minder gewonden. Daarom wijst hij op de innovatieve oplossingen die beschikbaar zijn, om op milieuvriendelijke wijze brandveilig meubilair op de markt te krijgen.
Met zestien woningbranden per dag in Nederland is de kans op een woningbrand 1 op 1300. Nederland kent jaarlijks gemiddeld zo’n zesduizend woningbranden met jaarlijks gemiddeld zeshonderd gewonden. Ruim de helft van het aantal brandwondenslachtoffers die opgenomen worden in de ziekenhuizen heeft een ongeval meegemaakt met vuur of vlammen. Daarnaast is het inademen van rook een belangrijke oorzaak van doden en gewonden.
Het snel ontdekken van brand is van levensbelang. De Brandweeracademie, Brandweer Nederland en de Brandwonden Stichting wijzen dan ook op het belang van rookmelders. “Wanneer mensen slapen en het reukvermogen is uitgeschakeld zal een brand minder snel opgemerkt worden. Een klein beetje rook is voldoende om een luid piepend alarm te doen afgaan. Mensen zijn dan meteen wakker en gewaarschuwd. Meestal is er dan nog voldoende tijd om zichzelf en/of het gezin in veiligheid te brengen. En die tijd is hard nodig.”